Tết này không pháo bông, có thể tạo dựng ra một lệ mới: rung chuông đánh trống nghênh tiếp xuân mới. Pháo hoa, như một sản phẩm thời kĩ nghệ, rồi đua nhau thức giấc thức giấc thị xã huyện ném tiền lên trời sắm vui.
Xưa đốt pháo cũng vậy, tốn tiền, hại môi trường, lại thêm lắm ca cấp cứu. Thôi thì, cứ như “tấn công gấu ăn trăng” lúc nhật thực, nguyệt thực, cả làng ra gõ phèng phèng xua đuổi, phèng phèng đón chào…
Tết, xa xưa như một hội trong những ngày nông rảnh, chào đón xuân về, mong mùa màng bội thu. chậm triển khai cũng là dịp thông báo tổng kết với tiên tổ, tưởng nhớ các cụ, cộng cư mái nhà, giao duyên thăm hỏi bà con, xóm giềng…
Tết xưa nặng nài nỉ, phổ thông “thủ tục hành chính” rắc rối. Thời công nghệ, truyền thống dân tộc vẫn giữ, sắc xuân vẫn đậm, nhưng cũng phiên phiến với phổ thông “quy trình rườm rà”. Càng lui về phía Nam nắng hot, Tết càng “bình thường hóa”, với số đông thời nay, chỉ là ngày nghỉ, vui chơi…
Ở miền Bắc xưa, đói ngày giỗ phụ thân cũng phải no ba ngày Tết, sắm sanh đủ bộ lệ, cả vật chất với giết mổ mỡ, dưa hành, bánh chưng xanh tới tinh thần với cây nêu tràng pháo, câu đối đỏ…
Thời cái ăn quan trọng, nên “ăn Tết” phải rổn rảng, thừa thãi. Nay có vẻ “chơi Tết” là chính. Năm nào được nghỉ Tết dài dài chút, “diễn thủ tục” ở nhà chấm dứt, bè cánh lượt rủ nhau phượt, vui chơi chốn lạ…
Xưa, giao thừa hoàn thành, đi “hái lộc”, cây cỏ trụi mầm, trọc tán ngay từ giây khắc đầu xuân. Nay không mấy bạn nào làm cho thế nữa, còn dấy lên những Tết trồng cây, giữ cho xuân xanh mãi.
Mâm ngũ quả, một hồ sơ cúng trọng thể, được chuẩn bị kỹ trong khoảng trước Tết. Mâm củ quả này có cơ cấu chặt chẽ, loại gì, bày đặt thế nào… đều được tính toán kỹ.
Ở miền Trung và miền Nam mâm này được “tái cơ cấu” thoáng hơn. Miền Trung không nặng nề hà, còn miền Nam sao cũng được, miễn biểu lộ hy vọng: Cầu - Dừa - Đủ - Xoài (na, dừa, đu đủ, xoài cho nghe như cầu hoàn toản xài).
Ðón năm mới ở Hà Nội không thể thiếu cành đào.
Mâm cơm cúng giao thừa, đầu năm ở miền Bắc được huy động đủ thứ tinh túy. Cơm với mái ấm thôi, nhưng phải như “ăn một miếng giữa làng” cho bõ cả năm xơi “sàng xó bếp”. Cơ cấu không dễ dàng đổi mới: phải đủ “bốn đĩa sáu bát”, gà, măng, miến, bánh bác, củ kiệu, dưa hành, xôi gấc, giò xào, thịt đông…
Ở Huế lại có món bánh răng bừa, gỏi, miền Nam thường hay có xôi heo quay, bánh tét, bánh măng, bánh dừa mận...
Tết miền Bắc phải có bánh bác bỏ. Bánh bác bỏ là Tết, bánh có truyền thuyết đẹp gắn với ý thức hiếu nghĩa của người Việt. Bánh bác bỏ bánh dày, như trời tròn đất vuông cuốn lá dong chứa đựng các thực phẩm chính nuôi loài người.
Cũng nguyên liệu ấy, nhưng bánh Tét ở miền Trung và miền Nam lại hình trụ cuốn lá chuối, một nét giao trâm với văn hóa phồn thực. Ngoài bánh tét, người miền Trung náo nức dưa món, nem chua, tré…
Lễ hội đón năm mới ở các thức giấc miền núi phía Bắc.
Còn ở miền Nam nắng nóng, các món chính thường phổ quát rau sống, ram chả, canh bún, đồ xào, thịt kho, cá kho. Món nhà nào cũng thường khiến là làm thịt kho tàu với hột vịt, món để được lâu hơn.
Mâm cơm Tết của người miền Nam đơn giản hơn. Phần lớn các món thường được nấu sẵn, chỉ việc bày ra, trong đó chẳng thể thiếu thịt kho tàu, bánh tét, chả nem và khổ qua dồn thịt.
Xứ lạnh có hoa đào, xứ hot có hoa mai. Theo truyền thuyết, trên cây đào có hai vị thần che chở cho dân làng, nhưng thời điểm này lại về trời ăn Tết. Đem đào về nhà, ma quỷ tưởng vẫn có thần ngự trên đó, sợ chạy mất, gia chủ vẫn được bảo vệ.
Hoa Mai được xếp đầu trong bộ Mai - Lan - Cúc - Trúc, có cánh hoa với 5 thần ngũ phúc (phước, lộc, thọ, khang, ninh).
Đào và mai, được trọng như người quân tử, lá rụng, cành khô mà vẫn khẳng khiu dâng hoa cho đời.
Chơi các loại hoa này, người rành chơi hoa chọn lựa các gốc è cổ trụi, gân guốc, dao động để nói lên sinh khí, thử thách với thời gian. Người quân tử đời xưa thường học cách thức sống ngạo nghễ “cả đời chỉ cúi đầu trước cành mai”.
Ðua thuyền mùa Lễ hội Ok Om Bok tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ.
Phổ thông “giấy má”, lệ cổ lỗ còn giữ ở cả ba miền. Thả cá chép tiễn ông Táo về trời công bố Ngọc hoàng chuyện trằn gian. Ba mươi Tết, cơm tất niên mái ấm, rồi cùng nhau ấm cúng đón giao thừa.
Sáng mồng Một cúng đầu năm, chúc nhau mọi sự tốt lành. Xông nhà, thường do chủ nhà chọn người trước, chọn người hạp tuổi, nhẹ vía hoặc khiến cho ăn nên…
Cái tục thiên lí, chắc có trong khoảng thời Bắc thuộc, Tết đến cứ xì bao đỏ, cứ như loanh quanh năm thích nhất là “phong bao”. Con trẻ cũng quen trong khoảng nhỏ tuổi, nghển cũ kĩ chờ. Thời tiến bộ, chúng nhận phong so bì rồi “bóc bánh” ngay, đếm, khoe ầm ỹ…
Người ta kỵ quét nhà trong 3 ngày Tết, sợ quét mất hên. Kiêng khiến cho đổ vỡ bát, đĩa, cãi nhau, kiêng nói những chuyện bi thiết.
Người miền Trung không thích bác bỏ trái cam, trái quýt sợ "cam đành quýt đoạn". Người miền Bắc có thói quen “mùng Một tết thân phụ, mùng Nhì tết mẹ, mùng Ba tết thầy”.
Tết ở miền Nam là 3 ngày vui chơi, thưởng thức, chúc mừng nhau những vấn đề mới mẻ, tốt lành. Bao điều không vui năm trước đều bỏ đi. Không nặng năn nỉ cách thức, thủ tục, người miền Nam hướng tới không khí tưng bừng, vui mắt, cho năm mới đa dạng tài lộc, thuận hòa, hanh thông.
Những năm vừa mới đây, phổ thông nhà thường tổ chức đi du lịch, trong nước và ra cả nước ngoài, cả nhà vui mừng. ngừng thi côngĐây là dịp du xuân, vui chơi, gắn kết.
Không ít nhà còn doanh nghiệp những chuyến đi chơi Tết ở nước ngoài, đón giao thừa ở miền đất lạ, giao lưu với những nét văn hóa khác…
Xem tại: Máy bơm nước
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét