(Xây đắp) - Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống người lao động vùng mỏ - Truyền thống ngành nghề than (12/11/1936- 12/11/2016), đền ơn đáp nghĩa những người ngã xuống trong sự nghiệp giải phóng vùng than, Quảng Ninh đang tiến hành trùng tu, xây dựng tòa tháp tượng đài cụ Vũ Văn Hiếu, Bí thư đầu tiên của Đặc khu ủy Khu mỏ Quảng Ninh.
Tượng chân dung cụ Vũ Văn Hiếu bằng đồng đỏ nguyên chất nặng 1,7 tấn.
Cụ Vũ Văn Hiếu là một người đức độ, kiên trung, sống vì Đảng vì dân, chết vì dân vì Đảng, thi sĩ Tố Hữu đã viết:
Chết còn chút áo cho nhau
Miếng cơm bỏ ra để người sau ấm lòng
Thân thế, hoạt động cách mạng
Vũ Văn Hiếu sinh năm 1907 tại ấp Văn Định, phố Quần Phương Thượng, huyện Hải Hậu, thức giấc Nam Định. Cụ hình thành trong một mái ấm nông dân có năng lực tài chính thấp, đông con. Khi còn ốm Hiếu (cụ Vũ Văn Hiếu) ở với người cô ruột tận Thái Nguyên. Năm 15 tuổi tốt nghiệp tiểu học Pháp Việt và được tiếp diễn học trường Thành Tầm thường, Hải Phòng. Học năm thứ ba thì cô ruột bé chết, Hiếu đành phải bỏ học.
Cần phải học lấy một nghề để kiếm sống nên anh đã xin vào học tại trường Kỹ nghệ thực hiện Hải Phòng. Tại đây, anh gần cận với các học sinh có tư tưởng hiện đại như Lê Quốc Trọng, Lương Khánh Thiện, Hạ Bá Cang, Lưu Bá Kỳ... Anh tham gia tham gia việc đòi trả hòa bình cho cụ Phan Bội Châu. Sau vụ chiến đấu này, nhà trường đã đuổi học hơn 30 sinh viên, trong đó có Hiếu. Năm 1928, anh ra Hòn Gai, nơi có bà dì ruột sinh sống, để kiếm việc khiến cho và khiến cu li ở Sở Mới. Hiếu phải đẩy những chiếc xe goòng sắt nặng hàng tấn. Người tí hon, việc nặng chưa quen, lại bị bè bạn cai bạc đãi, thúc thợ bằng cách thức tiến công, cụp phạt, lăng nhục... Dần dần Hiếu cũng làm quen được với không gian phu mỏ, nắm được những động tác cơ bản đun đẩy, bắn, bẩy xe goòng. Biết được tới đâu, anh mua bán và chỉ dẫn cho bạn thợ. Hầm mỏ khiến cho việc cực nhọc dễ nổi nóng, nội bộ cu li thợ hay đánh nhau. Trong khoảng ngày anh Hiếu về mỏ, không khí khiến việc trong gương lò - tầng than thay đổi, công chúng thân thiện sung sướng với nhau hơn vì anh có tính điềm đạm, nhã nhặn, lại nắm bắt nhân thức hơn người, thuyết phục đồng nghiệp câu kết, tương trợ lẫn nhau trong đóng hộp. Vũ Văn Hiếu còn cắt nghĩa cho mọi người biết các thủ đoạn “chia để trị” của giới chủ mỏ, cai thầu, xếp lán. Có lần tên xếp lán người Hoa xúi bẩy cu li người Hoa và người Việt tấn công lộn nhau, Hiếu đã phân xử phải trái thấu tình đạt lý, thuyết phục được cả người Hoa và người Việt câu kết, giải nguy một cuộc loạn đả lớn giữa 2 lán thợ khác ngôn ngữ. Với hàng trăm người quá khích, nếu như không can gián được, hẳn hậu quả sẽ rất không dễ dàng lường. Vũ Văn Hiếu còn mở lớp dạy học không lấy phí cho con em thợ mỏ nghèo ở ngay lán thợ của chính mình. Nhờ lớp học của anh Hiếu, mà phổ biến người xóa được mù chữ, có người còn đọc thông viết thuần thục.
04 tuần 9/1928, Kỳ bộ vietnam thanh niên Cách mệnh đồng chí Hội cử hội viên đi “vô sản hóa” ở các nhà máy, hầm mỏ, đồn điền... đến Hòn Gai để chấp hành vô sản hóa có Nguyễn Văn Xứng (Lê Thanh Nghị), Nguyễn Khắc Khang (Lê Quốc Trọng). Nguyễn Khắc Khang vốn là bạn của Vũ Văn Hiếu. Khang và Hiếu, hai nhân cách cao siêu, chạm chán nhau ở khu mỏ lầm than, dưới ách nô lệ của thực dân Pháp. Nguyễn Khắc Khang giáo huấn cho Vũ Văn Hiếu cơ sở vật chất lý luận về kẻ thống trị vô sản, tư tưởng cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Tháng 11/1929, Vũ Văn Hiếu được đứng trong lực lượng Đảng cộng sản Đông Dương. Trong khoảng đó, người thợ mỏ trẻ tuổi đức độ này thể hiện rõ hơn vai trò thủ lĩnh của phu mỏ, đấu tranh với chủ mỏ vì quyền lợi của người công phu. Vũ Văn Hiếu tiếp tục nhân rộng phong trào cách mạng, xây dựng công ty Đảng trong công nhân mỏ Hà Tu, Núi Béo.
Hoạt động Cách mệnh của Vũ Văn Hiếu có những việc rất đời thường mà thu phục được lòng người. Anh đã “tương kế tựu kế” biến ổ bài bạc ở các mỏ Hà Tu, Núi Béo, Hà Lầm thành hội “chơi họ” để giúp sức lẫn nhau. Anh còn lập ra tổ tập võ, tổ sinh hoạt văn nghệ để tuyên truyền văn hóa mới cho quần chúng. #, ưng chuẩn các hoạt động văn hóa-thể thao mà xây dựng hạ tầng Đảng. Kết quả là một chi bộ Đông Dương Cộng sản Đảng được xây đắp ở Hà Tu, trong khoảng hạt nhân phong trào văn nghệ, võ thuật mà Vũ Văn Hiếu là người thủ xướng và chỉ huy.
Sau khi Đảng Cộng sản vietnam có mặt trên thị trường ngày 03/02/1930, các Chi bộ Đảng Cộng sản vn ở Giả mạo Khê, Hòn Gai, Cẩm Phả, Cửa Ông lần lượt được thiết kế. Bốn tuần 03/1930, Chi bộ Hòn Gai gồm Nguyễn Khắc Khang, Vũ Văn Hiếu, È Văn Nghệ, Nguyễn Văn Xứng (Lê Thanh Nghị), Chi bộ đã thành lập Ban cán sự do Nguyễn Khắc Khang khiến cho Bí thư. Vũ Văn Hiếu làm thuê nhân tại nhà sàng và than luyện Hòn Gai, anh trực tiếp phụ trách cơ sở mọi người ở đây. Nhân vụ tên cai tấn công một thiếu nữ, Hiếu đã chuyển di chị em tranh đấu bãi khoá chống chủ mỏ đánh đập, cụp phạt và đòi hỏi lợi quyền được tăng lương... Bầy chủ Pháp phải nhượng bộ, thừa nhận yêu sách của người lao động mà Vũ Văn Hiếu là người đơn vị, chỉ huy hành động tập thể.
04 tuần 4/1930, Đảng ủy khu mỏ Hòn Gai-Cẩm Phả được kiến thiết do Vũ Văn Hiếu làm Bí thơ. Công đầu của Đảng ủy Hòn Gai-Cẩm Phả đã chỉ đạo công nhân nhà máy Bãi công, tiểu thương bãi thị đòi giảm thuế môn bài. Ở Cẩm Phả-Cửa Ông ta rải truyền đơn, áp phích phản đối đế quốc Pháp bạn hữu áp sau cuộc khởi nghĩa Yên ổn Bái. Ngày 01/5/1930, treo cờ đỏ búa liềm ở núi Bài Thơ, tiếp đó là Hà Tu, Hà Lầm, Cẩm Phả cũng hiện ra cờ đỏ búa liềm và hàng nghìn tờ truyền đơn áp phích đòi ngày làm 8 giờ, tăng lương, giảm thuế, phản kháng đế quốc chủ nghĩa, ủng hộ Liên bang Xô Viết...
Ngày 17/5/1930, do nội bộ có kẻ đầu hàng địch, mật thám Pháp đã bắt Vũ Văn Hiếu và 4 đảng viên khác tại Hòn Gai. Bất chấp đòn tra tấn của địch, Hiếu kiên quyết không tiết lộ kín đáo. Không đủ bằng chứng, bạn bè mật thám phải buông tha anh. Vũ Văn Hiếu trở về hầm mỏ, anh tiếp tục nối lại giao thông với đơn vị Đảng ở Hòn Gai-Cẩm Phả để hoạt động cách mạng. Cuối tháng 10/1930, Trung ương Đảng xây đắp đặc khu Đông Triều, Hòn Gai, Cẩm Phả. Trong tình hình phong trào Cách mệnh ở đây bị địch khủng bố dữ dội, Vũ Văn Hiếu được cấp trên giao nhiệm vụ làm cho Bí thơ Đảng ủy mỏ Cẩm Phả-Cửa Ông để củng cố, duy trì hoạt động của Đảng.
Ngày 09/02/1931, lại do nội bộ có kẻ phản nghịch, Vũ Văn Hiếu và gần 70 cán bộ đảng viên và công chúng cách mệnh ưu tú lại bị sa tham gia tay giặc. Sau mấy sớm hôm tra tấn mọi rợ, Vũ Văn Hiếu vẫn giữ vững khí tiết người cộng sản, không khai báo. Bầy đàn chúng phải chuyển anh sang ngục ở Hải Phòng rồi lên Hà Nội, qua rộng rãi cực hình, địch vẫn không tắt hơi phục nổi được ý chí của nhà cộng sản Vũ Văn Hiếu.
Ngày 13/5/1931, thực dân Pháp đưa Vũ Văn Hiếu cùng hơn 40 đảng viên, công chúng cách mệnh khác ra xét xử tại Hội đồng đề hình Hà Nội. Tại phiên xử này, chúng kết án Vũ Văn Hiếu 20 năm cấm cố và đày ra Côn Đảo. Tại Côn Đảo, chúng giam Vũ Văn Hiếu cùng phòng giam với các nhà chỉ đạo cao cấp của Đảng như: Nguyễn Văn Cừ, Lê Duẩn, Hạ Bá Cang, Nguyễn Khắc Khang...
Tháng 5/1936, phong trào Dân dã ở Pháp thắng thế, thực dân Pháp ở Đông Dương phải trả hòa bình cho Vũ Văn Hiếu cùng phổ quát chính trị phạm. Thoát khỏi ngục tù, Vũ Văn Hiếu tiếp tục hoạt động cách mạng ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Vinh. Sau chuyển vào miền Nam công việc, Vũ Văn Hiếu nhập cuộc chỉ huy tờ Đông Phương tạp chí với danh nghĩa đặc phái viên. 04 tuần 11/1939, anh đảm đương công ty Văn phòng Trung ương Đảng.
Đêm 17/01/1940, Vũ Văn Hiếu lại bị địch bắt cùng Nguyễn Văn Cừ, Lê Duẩn, Vũ Văn Tấn. Trong tay giặc, Vũ Văn Hiếu còn nghĩ tới bổn phận bảo vệ Đảng, nhất là bảo vệ các bạn bè chỉ đạo chính yếu của Đảng, anh đã khẩn báo cho Nguyễn Văn Cừ và Lê Duẩn rằng “Tôi đã khai nhận số tài liệu mà địch chiếm được ấy là của tôi, không đáp ứng tới các đồng chí. Địch có tra tấn tôi thì chính mình tôi chịu. Các đồng chí cứ chối phắt đi rằng chính mình không nhân thức, không có chứng cứ chúng đành thua lý. Tôi chịu đòn, chịu chết thay cho các đồng chí, để các đồng minh sống mà hoạt động cho Đảng”.
Đầu năm 1941, thực dân Pháp lại đầy Vũ Văn Hiếu ra Côn Đảo (lần thứ nhì), giam cùng Lê Duẩn, Nguyễn Văn Cúc (Nguyễn Văn Linh), Nguyễn Tạo... Chúng bắt các đội viên cách mạng ở è truồng, thưởng thức khốn cùng, bệnh tật, còn hành tội man di.
Ông Lê Duẩn, Tổng Bí thơ của Đảng sinh thời kể: Trong lao tù, Vũ Văn Hiếu bị ho lao, đồng đội xin được một bộ áo quần cho mặc. Một hôm bè bạn Hiếu nằm cạnh tôi nói: “Tôi không sống được nữa. Tôi đang nghĩ có cách gì làm lợi cho Đảng, mà nghĩ mãi không ra. Giờ chỉ có cách thức tôi đưa bộ quần áo này cho đồng chí mặc, để bè bạn sống mà hoạt động cho Đảng”. Hôm sau Vũ Văn Hiếu chết thật ngay trong đại lao, vì bệnh trọng, vết thương tình địch tra tấn tái phát. Người đảng viên cộng sản ấy ra đi, vẫn nghĩ đến Đảng, vẫn nghĩ cách thức làm lợi cho Đảng.
Tri ân người chiến sĩ cộng sản anh hùng
Ngày 10/8/2015, Chủ toạ nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định số 1674/QĐ-CTN về việc “Truy vấn tặng danh hiệu Anh hùng Hàng ngũ trang bị dân chúng” cho liệt sỹ Vũ Văn Hiếu, nguyên Bí thư Đặc khu ủy Khu mỏ Quảng Ninh.
Tượng đài của cụ Vũ Văn Hiếu được xây đắp lần thứ nhất tham gia năm 1990, hình chân dung được dựng bằng chất liệu xi măng và đặt tại sân trường THPT Vũ Văn Hiếu ở khu Khe Cá, phố Hà Tu.
Đợt trùng tu xây đắp lần thứ nhị tham gia năm 1999, hình chân dung cụ được thay đổi bằng nguyên liệu đá hoa cương trắng, bề thế hơn trước. Tượng đặt tại sân Nhà văn hóa người lao động mỏ Hà Tu, cùng ở thị trấn Hà Tu.
Tượng chân dung cụ Vũ Văn Hiếu trung tu, xây đắp lần thứ 2 đặt tại sân nhà văn hóa người lao động mỏ Hà Tu tại phường Hà Tu.
Lần trùng tu thứ ba này (10/2016), tượng chân dung cụ Vũ Văn Hiếu được đổi mới chất liệu bằng đồng đỏ nguyên chất nặng 1,7 tấn. Tượng đài đặt ở khu đất đắc địa rộng 8.536m2, trên nền tòa nhà Thư viện Quảng Ninh (cũ) ở khu vực Lán Bè, thuộc thị trấn Bạch Đằng, nay quy hoạch làm cho vườn hoa Hạ Long. Tượng đài cụ Vũ Văn Hiếu kết nối với Khu đài tưởng vọng Hero liệt sĩ của tỉnh ở khu đại dương Cô Tiên, thành toàn bộ nhà cửa văn hóa lịch sử mỹ quan.
Tượng cụ Vũ Văn Hiếu đặt ở vị trí môi trường kiến trúc đẹp. Sân chính rộng 1.936m2.
Tòa tháp do Cty giải đáp điều hành công trình Vinacomin và Cty THHH MTV Không gian Than tài nguyên vietnam (TKV) xây dựng khuôn viên, bệ đặt tượng. Bức tượng cụ Vũ Văn Hiếu đúc tại làng nghề truyền thống ở Đông Anh, Thủ đô. Cty THHH MTV Môi trường TKV xây đắp nhà cửa đúng tiến độ 60 ngày, chất lượng kỹ thuật, mỹ thuật đảm bảo tốt.
Một vài hình ảnh khu vực đặt tượng đài cụ Vũ Văn Hiếu tại Quảng Ninh:
Quy mô cây cối, sân vườn rộng 3.950m2. Phổ thông tư nhân, đồng đội đạt yêu cầu cung tiến cây quí trồng ở khuôn viên tượng đài cụ Vũ Văn Hiếu.
Đỉnh hương bằng đồng nguyên chất nặng 400kg trên sân hành lễ rộng 588m2.
Khu vực lối vào diện tích 296m2. Tả hữu mặt tiền tượng đài là 2 khối than lớn được đưa tới trong khoảng mỏ than Đèo Nai, nơi Chủ tịch Biển Chí Minh về thăm ngày 30/3/1959.
Bệ đặt tượng cụ Vũ Văn Hiếu bằng kim cương, tứ diện chạm trổ quang cảnh mỏ than và Vịnh Hạ Long.
Xem nhiều hơn: Máy bơm nước
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét